-
1 бакча җимеше
доморо́щенный плод ( об овощах и фруктах со своего участка)акча җимеше түгел, бакча җимеше — погов. не ку́пленный, а доморо́щенный
-
2 хезмәт җимеше
плоды́, результа́т труда́күпьеллык хезмәт җимеше — плоды́ многоле́тнего труда́
-
3 бал җимеше
= бал суы медо́вая сыта́, медо́вый напи́ток ( употребляемый прежде для лечения от цинги) -
4 таракан җимеше
1) сушёные ту́товые я́годы2) кишми́ш -
5 зәйтүн җимеше
zeytin -
6 тут җимеше
dut meyvesi, dut -
7 зәйтүн җимеше
-
8 акча
сущ.1) де́ньги (ед. нет) (бумажные, серебряные, медные, трудовые) || де́нежныйөй акчасы — де́ньги от (прода́жи) до́ма; де́ньги за (про́данный) дом
акча кытлыгы — нужда́ в деньга́х; де́нежная нужда́
пенсия акчасы — пенсио́нные де́ньги; пе́нсия
акча санаганны ярата — (посл.) де́ньги счёт лю́бят
вакыт - акча — (посл.) вре́мя - де́ньги
акча бакыр, санарга такыр шутл. — (погов.) де́ньги медяки́, счита́ть пустяки́
2) моне́та, моне́ты; моне́тка || моне́тныйалтын акча — золота́я моне́та; золоты́е моне́ты
унбиш тиенлек акча — пятнадцатикопе́ечная моне́та
3) разг. валю́та собир. || валю́тный4) разг. де́ньги (ед. нет); рубль, рубли́; пла́та, опла́та; за́работок, за́работки, зарпла́таөстәмә эш акчасы — пла́та за дополни́тельную рабо́ту
акчасы аз анда (ул эштә) — опла́та там (на той рабо́те) ма́лая; за́работок там ма́лый; за́работки там ма́лые
•- акча җыешып
- акча салышып
- акча сугу
- акча тоту
- акча туздыру
- акча түгү••акча бездә бер букча шутл. — (букв. де́нег у нас це́лый ко́роб) де́нег у нас без счёту
акча җимеше — (то, что) де́нег сто́ит; покупа́емое (за де́ньги), покупно́е; достаю́щееся (то́лько) за де́ньги
акча җимеше түгел, бакча җимеше — не (за де́ньги) ку́плено, а со своего́ огоро́да; не покупно́е, а своё (со́бственное)
акча тозагы — (одна́, пуста́я) тра́та де́нег; изво́д де́нег
акча тора — де́нег (рубле́й) сто́ит
акча эшләү — см. акча ясау 2)
акча янчыгы (капчыгы) — в разн. знач. де́нежный (золото́й) мешо́к; (золота́я) мошна́; толстосу́м прост.
акчага әйләндергәндә (әйләндереп исәпләгәндә) — в де́нежном выраже́нии (исчисле́нии); в пересчёте (перево́де) на де́ньги
акчага әйләндерү — исчисля́ть (исчи́слить) в де́нежном выраже́нии; переводи́ть (перевести́) на де́ньги
акчага бату — купа́ться в деньга́х (зо́лоте); озолоти́ться
акчадан кыйбат — доро́же де́нег; бесце́нный
- акча ясауакчаның күзе юк — де́ньги, что вода́ (т.е. неизбежно расходуются)
-
9 dut
тут; тут җимеше -
10 dut meyvesi
тут җимеше -
11 zeytin
зәйтүн җимеше -
12 бадәм
сущ.; бот.минда́ль ( дерево и плоды) || минда́левыйбадәм агачы — минда́левое де́рево
бадәм җимеше — плод(ы́) миндаля́, минда́лина
бер данә бадәм — минда́линка
-
13 бакча
сущ.1) сад, парк, сквер || садо́выйгөл бакчасы — цвето́чный сад, цветни́к
шәһәр бакчасы — городско́й сад
бакча аллеялары — садо́вые алле́и
бакча урыны кишәрлеге — садо́вый уча́сток
2) огоро́д, бахча́яшелчә бакчасы — огоро́д, где выра́щиваются о́вощи
кавын-карбыз бакчасы — бахчи́ ( где выращиваются дыни и арбузы)
•- бакча дирбиясе
- бакча җиләге
- бакча җире
- бакча зелпесе
- бакча кайчысы
- бакча карачкысы
- бакча бакча культурасы
- бакча пычагы
- бакча тәмәкесе
- бакча чыпчыгы••бакча тәкәсе — эвф.; шутл. карто́фель
(кем) бакчасына таш ыргыту — броса́ть (кида́ть) ка́мень (в чей.-л.) огоро́д
-
14 бал
I сущ.1) мёдсары бал — све́жий мёд
утырган бал (ак бал) — кристаллизо́ванный, заса́харившийся мёд
чәчәк балы — цвето́чный мёд
••бал - ару, җитмеш җиде төрле авыруга дару — посл. мёд - это чистота́, лека́рство от семи́десяти семи́ боле́зней
бал дисәң бер кими, бармак тисә, ике кими — посл. (букв. о мёде лишь упомя́нешь - начина́ет убыва́ть, тро́нешь па́льцем - убыва́ет два́жды)
бал бозганны тоз төзәтер — погов. испо́рченное мёдом (т. е. лаской), исправля́ют со́лью (т. е. наказанием)
2) некта́р, сла́дкий сок цвето́в и плодо́валмаларның аллары, тамып тора баллары — ( песня) ах, я́блочки а́лые да истека́ют со́ком сла́дким
3) бра́га, буза́, медову́хабал эчү — пить медову́ху
•- бал пешү
- бал менү
- бал агызгыч
- бал алу
- бал әчетү
- бал җимеше
- бал суы
- бал икмәге
- бал ипие
- бал калагы
- бал кашыгы
- бал карагы
- бал кисү
- бал корты
- бал кою
- бал кую
- бал куу
- бал куалау
- бал мәҗлесе
- бал туе
- бал суырту
- бал суырткыч
- бал табышы
- бал чыгы
- бал җавы
- балы кирчү••бал авыз — мёдоу́стый, сладкоречи́вый
балга чебен кебек (балга чебен ябырылган кебек; балга чебен шикелле; балга чебен ябырылган шикелле) — как му́ха к мёду ( липнет)
- бал ае- бал гына
- бал да май II сущ.бал ( праздничное мероприятие с танцами) || ба́льныйбал киеме (күлмәге) — ба́льное пла́тье
бал биюләре — ба́льные та́нцы
-
15 бал суы
-
16 бердәм
1. прил.1) еди́ный, о́бщийбердәм таләп — еди́ное тре́бование
бердәм омтылыш — еди́ный поры́в
бердәм эш планы — еди́ный план рабо́ты
бердәм фикер — о́бщее мне́ние
2) еди́ный, дру́жный, сплочённый; согласо́ванный, единоду́шныйбердәм коллектив — сплочённый коллекти́в
бердәм хуплау — единоду́шное одобре́ние
3) совме́стный2. нареч.бердәм иҗат җимеше — плод совме́стного труда́
дру́жно, сплочённо, сла́женно, вме́сте; согласо́ванно; единоду́шнобердәм көлеп җибәрү — засмея́ться дру́жно
бердәм эш йөртү — де́йствовать согласо́ванно
-
17 җәйләтә
-
18 җимеш
сущ.1) плод, фрукт || плодо́вый, фрукто́вый; см. тж. җиләк-җимешашарга яраклы җимеш — съедо́бный плод (фрукт)
кипкән (киптерелгән) җимешләр — сушёные плоды́, сухофру́кты
коелган җимеш — па́далица, па́данец
җимеш агачлары — плодо́вые (фрукто́вые) дере́вья
••агач җимеше белән, адәм эше белән дан ала — погов. де́рево сла́вится плода́ми, а челове́к - дела́ми
2) перен. плод, проду́кт, порожде́ние, результа́ткүпьеллык хезмәт җимешләре — плоды́ многоле́тнего труда́
3) плодо- ( в сложных словах)җимеш питомнигы — плодопито́мник
җимеш үстерүчелек — плодово́дство
җимеш сабы бот. — плодоно́жка
җимеш үстерүче — плодово́д, садово́д
җимеш үстерү совхозы — плодово́дческий совхо́з
•- җимеш бирү
- җимеш бирүче
- җимеш бирә торган
- җимеш корткычы
- җимеш коңгызы
- җимеш филчеге
- җимеш сабы
- җимеш суы
- җимеш тирәлеге
- җимеш уты
- җимеш шикәре -
19 зәйтүн
сущ.; бот.масли́на, оли́ва, оли́вка ( дерево и плод) || масли́нный; масли́чный, масли́новый; оли́вковыйзәйтүн җыю вакыты — пора́ сбо́ра масли́ны (оли́вы)
зәйтүн агачы (тирәге, куагы) — оли́вковое (масли́нное, масли́чное) де́рево
зәйтүн куаклыгы — оли́вковая (масли́новая) ро́ща, оли́вковые за́росли; за́росли оли́вы (масли́ны)
зәйтүн кыры — оли́вковое по́ле
- зәйтүн гөлезәйтүн җимеше — оли́вковый (масли́нный) плод, масли́на; оли́вка
- зәйтүн мае
- зәйтүн төсендәге
- зәйтүн төсле -
20 иҗат
сущ.тво́рчество, творе́ние, тво́рческий проце́сс; созида́ние книжн. || тво́рческий (труд; портрет писателя, художника, учёного)иҗат җимеше — плоды́ тво́рчества
иҗат газабы — му́ки тво́рчества
иҗат көчләре — тво́рческие си́лы
иҗат эшчәнлеге — тво́рческая де́ятельность
- иҗат итү- иҗат итүче
- иҗат кичәсе
См. также в других словарях:
җимеш — 1. Ябык орлыклы үсемлекләрнең чәчәк койганнан соң барлыкка килә торган орлыклыгы 2. Кайбер агач һәм куакларның ашарга яраклы сусыл, итләч орлык тышчасы (мәс. чия). Кайбер шундый җимешләрнең атамасы составында килә (кара җимеш, йөзем җимеше, хөрмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
банан — Җылы якларда сүсе һәм җимеше өчен үстерелә тор. эре яфраклы күпьеллык үләнчел үсемлек. Шуның кабыклы, ончыл, озынчарак татлы җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
инҗир — 1. Каты, кытыршы эре яфраклары кышын коела торган, сусыл, татлы җимешле көньяк агачы 2. Шул агачның гадәттә киптереп әзерләнә торган татлы җимеше; салма җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өрек — Гөлчәчәкләр семь. көньякта үсә торган җимеш агачы; рус. Абрикос. Шул агачның каты төшле сусыл җимеше. Шул агачның төшләре алынмыйча киптерелгән җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
абрикос — 1. Өрек агачы 2. Шуның эре төшле, кызгылт сары җимеше. с. Шул җимештән ясалган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айва — 1. Роза чәчәклеләр семь. эре, каты һәм ачы җимеш бирә торган көньяк агачы. Шуның җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алма — Алмагачның җимеше. Алмагач. АЛМА КҮБӘЛӘГЕ – Вак күбәләкләр төркеменнән корткыч күбәләк. АЛМА ҮЛӘНЕ – Сары чәчәкле исле үлән; рус. Ромашка пахучая … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алыча — ӘЛВӘН, ӘЛҮ, ӘЛҮЧӘ – Көньякта үсә торган җимеш агачы, сливаның бер төре. Шул агачның җимеше. с. Шул җимештән ясалган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
артыш — Мәңге яшел ылыслы куак яки агач, җимеше медицинада кулл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арча — Мәңге яшел ылыслы куак яки агач, җимеше медицинада кулл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әлвән — АЛЫЧА – Көньякта үсә торган җимеш агачы, сливаның бер төре. Шул агачның җимеше. с. Шул җимештән ясалган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
